De slechterik

Het eerste en naar mijn idee belangrijkste om over na te denken bij een schurk is de motivatie.

Je slechterik is slecht omdat… hij slecht wil zijn? Sorry, maar dat geloof ik niet. Niemand is ‘gewoon’ slecht. Mensen hebben eigen wensen, motivaties, redenen. Wat is de reden dat jouw slechterik doet wat hij doet? Is het begonnen als een manier om mensen te helpen en is dit compleet verkeerd uitgepakt? Heeft hij een trauma opgelopen dat hij koste wat kost recht wil zetten? Is hij beïnvloed door andere personen? Wil hij macht? Geld? Aanzien? Dat zijn zomaar een paar voorbeelden die je slechterik tot zijn of haar daden kunnen zetten.

Ik zal als voorbeeld het boek gebruiken dat ik heb gelezen, Show Stopper. Als je absoluut geen enkele spoiler wilt, moet je deze alinea even overslaan. Silvio is een van de slechteriken in het verhaal. Hij is een man met een moeder uit de hoge klasse en een vader uit de lage klasse. Zijn ouders zijn allebei dood en hij wil koste wat kost bij de hoge klasse horen. Helaas voor hem ziet iedereen hem als uitschot vanwege zijn vader. Wat doet hij om dit te compenseren? Hij vermoordt allemaal mensen uit de lage klasse in de hoop dat mensen uit de hoge klasse hem gaan accepteren. Hij is duidelijk slecht, want hij vermoordt veel mensen. Ik ben het absoluut niet met hem eens, maar ik kan wel begrijpen waarom hij het doet. Hij is niet slecht omdat hij nu eenmaal slecht is, maar omdat hij iets wil bereiken. Hoewel hij het probeert te doen op de meest walgelijke manier mogelijk, heeft hij er op zijn minst een reden voor.

Kortom, zorg ervoor dat je slechterik geen 1-dimensionaal figuur is.

Geef hem een achtergrond en beweegredenen. Zeker als de hoofdpersoon direct de confrontatie aangaat met de slechterik is het een vrij belangrijk personage in het boek. Je slechterik moet dus iets meer inhoud hebben dan “hij is slecht”. Hij moet eruit zien en voelen als een levend persoon met eigen wensen, ideeën en meningen. Dit houdt in dat hij meer doet dan enkel slecht zijn.

Het tweede punt dat ik aan wil kaarten is eigenlijk meer een vraag. Wat is slecht?

Over sommige dingen kunnen we het eens zijn. Als je slechterik overgaat tot babymoord is dat een heel groot voorteken dat hij een verschrikkelijke persoonlijkheid heeft. Dat is oké, want hij is de slechterik. Het kan ook anders zijn. Wat nu als de hoofdpersoon de wereld wil redden door magie terug te brengen op aarde? Tegelijkertijd wil de slechterik ook de wereld redden. Hij ziet echter vooral alle problemen die magie veroorzaakt en wil de magische steen juist vernietigen. Wat maakt de slechterik dan precies slecht? (oke, we houden allemaal van magie, maar laat dat even achterwege) Ben ik slecht als ik zeg dat ik tegen vlees eten ben en jij bent juist voor of andersom? Of hebben wij gewoon een andere mening over wat goed is? 

Een slechterik is een slechterik omdat zijn ideeën, normen en waarden botsen met die van het hoofdpersonage.

Als lezer word je voornamelijk meegetrokken in de denkwereld van dat hoofdpersonage en ben je dus snel geneigd om de slechterik gruwelijk te vinden omdat de hoofdpersoon dat vindt. Het geeft wel hele interessante mogelijkheden om een grijs gebied te verkennen. Wat maakt iemand nu goed of slecht? De denkbeelden van de slechterik kunnen de hoofdpersoon aan het denken zetten over zijn eigen wereld en mening of andersom. Ze kunnen naar elkaar toe groeien of elkaar juist nog meer gaan haten. Dit is zeker geen verplichting voor een goede slechterik. Het zorgt er wel voor dat je eens na kan denken waarom je slechterik precies slecht is.

Het punt dat hier automatisch uit voortvloeit is dat je slechterik tot inkeer kan komen.

In sommige verhalen kan het voorkomen dat de slechterik of de hoofdpersoon zich uiteindelijk bedenkt en besluit om een ander pad te volgen. Persoonlijk vind ik dit een super interessante mogelijkheid. Het biedt veel kansen voor de ontwikkeling van een personage. Er is alleen een punt waarop de mogelijkheid hiertoe stopt en waar sommige schrijvers niet stoppen. Stel dat je slechterik steden heeft platgebrand, volkeren heeft uitgemoord en mensen in slavernij heeft gebracht. Op het eind van het verhaal besluit je slechterik eindelijk dat hij fout zat en komt hij tot inkeer. Allemaal goed en wel, maar dat punt zijn we dan denk ik voorbij.

Het geeft mij altijd een beetje het gevoel van de nazi’s. “Nee, het was niet mijn schuld dat ik duizenden mensen heb vermoord. Ik werd onder druk gezet.” Allemaal leuk en aardig, maar volgens mij was het toch echt jouw hand die het machinegeweer bediende en waren het toch echt jouw handen die de lijken in het massagraf gooiden. Natuurlijk kunnen mensen tot inkeer komen, super! Dat is alleen echt geen reden om die massamoord te vergeven en vredig samen verder te leven. Laat je slechterik alsjeblieft niet zomaar wegkomen met al zijn terreurdaden. In de gevangenis kan hij dan fijn nog veeeeel meer spijt krijgen.

Nu moet ik zeggen dat het natuurlijk wel zo kan zijn dat je slechterik ontsnapt. De politie zit bijvoorbeeld achter hem aan en hij weet net uit hun vingers te glippen. Dat kan een heel interessant einde zijn dat tot het laatste moment voor spanning zorgt. Hier is alleen geen sprake van vergeving en vredig samenleven na alle moorden en martelingen die je slechterik heeft veroorzaakt. Dat zijn twee dingen om heel goed uit elkaar te houden.

De slechterik hoeft niet altijd een persoon te zijn.

Het kan ook een idee zijn of een hele regering. Het kan zelfs zo zijn dat de slechterik of antagonist in je hoofdpersoon verborgen zit. Hij of zij kan een duistere kant hebben of bijvoorbeeld een trauma dat hem of haar tegenwerkt. In deze gevallen kan je het anoniemer houden om de dreiging te vergroten. Je hoofdpersonage moet geen gevecht aangaan met een persoon, maar met een idee, een heel land of met zichzelf. Je kan spanning opbouwen door je lezers niet al te bekend te maken met je slechterik. Wie is bijvoorbeeld diegene die het hele land opzet tegen je hoofdpersoon? Ik blijf van mening dat je als schrijver wel alles moet weten over je slechterik, al is het alleen zodat je jezelf niet tegenspreekt. Je lezer (deels) in het onbekende laten kan best heel goed voor meer spanning zorgen. Het is net voor welk effect je gaat. Er is geen goed of fout.

Zorg er verder voor dat je slechterik daadwerkelijk angstaanjagend is.

Dit kan je bereiken door het het personage zelf, bijvoorbeeld doordat hij absoluut geen geweld schuwt. Het kan ook komen door anderen, bijvoorbeeld doordat hij een heel leger tot zijn beschikking heeft. Hoe dan ook, je hoofdpersoon moet bang voor hem zijn en die angst moet gegrond zijn. We moeten kunnen zien hoe slecht je slechterik is, tot wat hij in staat is zodat hij een echte dreiging vormt. Als de slechterik bij de eerste tegenslag huilend op de grond gaat liggen… tja, dat is niet bepaald een angstaanjagende slechterik.

Ook als jij als schrijver de lezer vertelt dat hij echt gevaarlijk is, wil ik daar graag bewijs voor zien. Heeft hij een baby vermoord? Is hij zijn leger aan het klaarmaken? Simpelweg zeggen “hij is gevaarlijk” is net zoiets als zeggen “hij is slecht” wat niet echt effectief is. Als je slechterik één kind heeft vermoord en je hoofdpersonage heeft tien superkrachten… ja, dan vraag ik mij niet af of je hoofdpersoon het gaat redden en ik geloof ook niet dat hij echt bang is. Natuurlijk gaat de hoofdpersoon winnen. Ik geloof wel dat de slechterik een verschrikkelijk persoon is, maar er is op deze manier weinig spanning. Dus maak die slechterik echt krachtig. En nogmaals, deze kracht hoeft dus niet enkel vanuit de slechterik zelf te komen. Misschien maakt hij gebruik van propaganda, kan hij mensen manipuleren, heeft hij een leger. Kortom, hij moet iets hebben waardoor hij in het voordeel is.

Het kan zijn dat je slechterik erg complex is en dat je wilt dat je lezer de slechterik begrijpt, waardoor hij niet enkel angstaanjagend is.

Het kan zijn dat je hoofdpersoon vooral zichzelf moet bewijzen en er niet echt een duidelijke slechterik is. Dit kan bijvoorbeeld doordat je hoofdpersoon met zichzelf in de knoop zit om wat voor reden dan ook. In die gevallen is dit wat minder recht door zee. In dit geval is er sprake van een bepaalde nuance, die ook in je boek te lezen zal zijn. Dit is niet verkeerd, ik vind dit altijd juist heel erg interessant. De obstakels die je hoofdpersoon in dit geval moet overwinnen, moeten wel zo groot zijn dat het voor de lezer niet zeker is dat hij deze kan overwinnen.

Kortom, je slechterik hoeft niet altijd de typische slechterik te zijn.

Je hoofdpersonage kan ook tegengewerkt worden door omstandigheden of ideeën in plaats van een persoon. Je slechterik kan goede bedoelingen hebben gehad waardoor je hoofdpersoon en de slechterik in het boek heen naar elkaar toegroeien. Sommige boeken hebben soms zelfs helemaal geen echte duidelijke slechterik. En nogmaals, dat is echt goed. Dat kan juist heel interessant zijn. Het is dan des te belangrijker om jouw slechterik door en door te kennen als schrijver. Probeer in ieder geval verder te denken dan het stereotype en maak jouw slechterik tot een uniek karakter, of het nu een persoon is of niet.

Dat was het alweer voor vandaag. Je mag altijd contact met mij opnemen, deze blog liken of een reactie achterlaten helemaal onder deze blog. Dat zou ik heel leuk vinden, want ik hoor graag wat jullie ervan vinden. Je kan mij ook vinden op Facebook, Instagram en Wattpad. Wil je op de hoogte blijven van deze blog? Abonneer je dan onderaan deze pagina. Je ontvangt dan elke keer een mail zodra ik een nieuwe blog plaats.

Als je nog vragen hebt over dit onderwerp of over andere onderwerpen, stel ze vooral. Ik bijt niet en wil graag helpen. Misschien schrijf ik er wel een keer een blog over.